Apotheken missen opt-in van groep kwetsbare oudere patiënten

“Het gebeurt regelmatig dat ik het medicatiedossier van een kwetsbare patiënt niet kan bekijken via het Landelijk Schakelpunt (LSP), omdat de patiënt daar geen toestemming voor heeft gegeven bij de apotheek”, vertelt Carla Mollink, triagist en ict-beheerder bij de Centrale Huisartsenpost Almelo (CHPA). Tijdens een dienst in de huisartsenpost krijgt Mollink tientallen patiënten aan de telefoon, van wie ze het geneesmiddelgebruik controleert. “Als er een groen vinkje binnenkomt, kan ik via het LSP de geneesmiddelen bekijken, maar regelmatig blijkt dit bij kwetsbare ouderen te ontbreken.” Juist voor kwetsbare patiënten is toestemming voor inzage van belang, omdat er een aannemelijke kans bestaat dat een kwetsbare oudere een keer bij de huisartsenpost of de dienstapotheek komt. Het ontbreken van een opt-in betekent voor Mollink extra werk: ze moet de medicatie bij de patiënt uitvragen. Daarbij moet ze patiënten soms vragen stofnamen te spellen. “Ook moeten we alert zijn dat patiënten de dosering van schildkliermedicatie vermelden in mcg en niet in mg.”

Mollink vertelde apotheker Teuni van den Bosch, van Service Apotheek Mijnhardt in Nijverdal, begin vorig jaar dat ze regelmatig een oudere patiënt treft zonder opt-in. Van den Bosch heeft vervolgens van de patiënten in haar apotheek ouder dan 70 jaar de opt-in’s gecontroleerd. Binnen deze selectie bleek inderdaad nog winst te behalen, vertelt Van den Bosch. “Voor mij was toen snel duidelijk dat we als apothekers samen moeten proberen dat percentage te verhogen.”

“Het gebeurt regelmatig dat ik het medicatiedossier van een kwetsbare patiënt niet kan bekijken via het Landelijk Schakelpunt (LSP), omdat de patiënt daar geen toestemming voor heeft gegeven bij de apotheek”, vertelt Carla Mollink, triagist en ict-beheerder bij de Centrale Huisartsenpost Almelo (CHPA). Tijdens een dienst in de huisartsenpost krijgt Mollink tientallen patiënten aan de telefoon, van wie ze het geneesmiddelgebruik controleert. “Als er een groen vinkje binnenkomt, kan ik via het LSP de geneesmiddelen bekijken, maar regelmatig blijkt dit bij kwetsbare ouderen te ontbreken.” Juist voor kwetsbare patiënten is toestemming voor inzage van belang, omdat er een aannemelijke kans bestaat dat een kwetsbare oudere een keer bij de huisartsenpost of de dienstapotheek komt. Het ontbreken van een opt-in betekent voor Mollink extra werk: ze moet de medicatie bij de patiënt uitvragen. Daarbij moet ze patiënten soms vragen stofnamen te spellen. “Ook moeten we alert zijn dat patiënten de dosering van schildkliermedicatie vermelden in mcg en niet in mg.”
Mollink vertelde apotheker Teuni van den Bosch, van Service Apotheek Mijnhardt in Nijverdal, begin vorig jaar dat ze regelmatig een oudere patiënt treft zonder opt-in. Van den Bosch heeft vervolgens van de patiënten in haar apotheek ouder dan 70 jaar de opt-in’s gecontroleerd. Binnen deze selectie bleek inderdaad nog winst te behalen, vertelt Van den Bosch. “Voor mij was toen snel duidelijk dat we als apothekers samen moeten proberen dat percentage te verhogen.”

Vast en ambulant

Van den Bosch besloot te gaan inventariseren of andere apotheken, of misschien wel alle apotheken in de regio, ook kwetsbare patiënten hebben zonder opt-in. Ze startte een onderzoek samen met huisartsenpost Almelo. Daarin werd ze ondersteund door VZVZ, die landelijk verantwoordelijk is voor de uitwisseling via het LSP, en ZorgNetOost, de regionale samenwerkingsorganisatie (RSO) die in Twente de gegevensuitwisseling tussen zorgaanbieders organiseert en coördineert.

Voor het onderzoek zijn kwetsbare patiënten gedefinieerd als ‘patiënten ouder dan 70 jaar’, die vervolgens zijn onverdeeld in enkele groepen (zie kader). In de regio Twente hadden de in totaal zeventig apotheken vorig jaar maart een percentage opt-in van 73,3%. Uit navraag bij veertien apotheken uit deze groep bleek dit aandeel voor kwetsbare patiënten aanzienlijk lager: 66%. Veel apothekers blijken niet op de hoogte te zijn van dit lagere percentage, vertelt Monique Bomers, VZVZ-adviseur voor Noordoost-Nederland. “Apotheken hebben vaste en ambulante patiënten, dus is het moeilijk goed in beeld te krijgen welke patiënten nog geen opt-in hebben getekend.”

Volgens Bomers zijn apothekers in Twente gemotiveerd om het percentage opt-in te verhogen. “Het is positief dat het initiatief voor het onderzoek afkomstig is van de huisartsenpost. Daardoor beseffen andere zorgverleners dat ze dit echt met elkaar moeten doen.” Het doel van het onderzoek in Twente is het verhogen van het aandeel opt-in voor kwetsbare patiënten met minimaal 10% per apotheek in het eerste jaar. Hulpmiddelen daarbij zijn onder meer een informatiekaart van
VZVZ, waarin staat uitgelegd hoe apothekers in het apotheekinformatiesysteem (AIS) een selectie van kwetsbare patiënten zonder opt-in kunnen maken. Verder maken apothekers voor hun eigen apotheek een plan hoe ze deze patiënten gaan benaderen voor het vragen van toestemming. Bijvoorbeeld door het sturen van een brief naar patiënten die medicatie bezorgd krijgen, vertelt Lian Vree Egberts, projectleider kwetsbare groepen van ZorgNetOost. “Verder kunnen apothekers de patiënten zonder opt-in coderen in het AIS. Ook is het mogelijk patiënten die geneesmiddelen ontvangen in een geïndividualiseerde distributievorm (GDV) tijdens de jaarevaluatie te vragen om de toestemming.” Uit een nieuwe peiling begin dit jaar onder dezelfde veertien Twentse apotheken blijkt dat het percentage opt-in onder de kwetsbare patiënten inmiddels is verbeterd: van 66% naar 82%.

In heel Nederland

Na afronding dit voorjaar in Oost-Nederland gaat VZVZ, in samenwerking met de KNMP, het onderzoek de komende zomer implementeren in heel Nederland. De invulling zal overal verschillend zijn, benadrukt Bomers. “In overleg met de districtscoördinatoren van de KNMP en de regionale organisaties gaan we dit onderzoek voor elke regio op maat maken.”

Bron: Pharmaceutisch Weekblad

Auteur: Edwin Bos